به گزارش عصر تجارت، تحول دیجیتال امروز به‌عنوان یکی از ارکان کلیدی توسعه اقتصادهای مدرن شناخته می‌شود. فناوری‌های نوین فرصت‌هایی بی‌شمار برای سازمان‌ها و کشورها فراهم می‌کنند تا با پیاده‌سازی هوشمندانه طرح‌های تحول دیجیتال، مسیر رشد، بهره‌وری و رقابت‌پذیری خود را هموار سازند. این تحول در سه بُعد اصلی یعنی دولت دیجیتال با محوریت هوشمندسازی، جامعه دیجیتال با تمرکز بر فرهنگ‌سازی و کسب‌وکار دیجیتال با رویکرد توسعه فضای تجاری، آینده جوامع را شکل می‌دهد و نقش بسزایی در تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی ایفا می‌کند.
در همین راستا، سه سال پیش بانک مرکزی ایران برای نخستین بار پیش‌نویس «سند ریال دیجیتال» را منتشر کرد. هدف از این اقدام، دریافت نظرات کارشناسان و متخصصان حوزه مالی و فناوری و نیز فراهم‌سازی مقدمات اجرای یکی از پروژه‌های مهم بانک مرکزی در مسیر توسعه زیرساخت‌های اقتصاد دیجیتال بود. طبق اعلام رسمی، ریال دیجیتال نسخه دیجیتالی اسکناس فیزیکی است که تمامی ویژگی‌های پول نقد را دارد با این تفاوت که در بستر دیجیتال و بدون نیاز به فیزیک اسکناس قابل استفاده است. به عبارتی، ریال دیجیتال امکان انجام تراکنش‌های مالی را با بالاترین سرعت و در دورترین فواصل جغرافیایی فراهم می‌سازد.
سید ستار هاشمی، معاون سابق وزارت ارتباطات، در این زمینه معتقد است که موضوع ریال دیجیتال تنها یک تغییر شکلی نیست، بلکه یک تحول محتوایی و ساختاری در نظام پولی کشور محسوب می‌شود. بررسی‌های فنی نیز نشان می‌دهد که این ابزار پرداخت نوین صرفاً برای معاملات خرد در داخل کشور طراحی شده و فعلاً امکان استفاده توسط افراد خارجی یا کاربرد بین‌المللی ندارد.
به گفته فعالان حوزه بلاک‌چین، سقف تراکنش با ریال دیجیتال تا سقف ۱۵ میلیون تومان تعیین شده و همین موضوع ضرورت توسعه زیرساخت‌های فناورانه و امنیتی برای گسترش استفاده از آن را دوچندان می‌کند.
ریال دیجیتال؛ ابزار نوین بانک مرکزی برای حکمرانی مالی در عصر دیجیتال
بر اساس مفاد سند منتشر شده، بانک‌های مرکزی در سراسر جهان با اهداف گوناگونی همچون افزایش کارایی سامانه‌های پرداخت، مقابله با کاهش استفاده از پول نقد، توسعه همکاری‌های مالی بین‌المللی، ارتقاء تاب‌آوری اقتصادی و حتی پاسخ به رشد پول‌های خصوصی، اقدام به بررسی یا اجرای پروژه‌های پول دیجیتال کرده‌اند.
یکی از اهداف کلیدی بانک مرکزی ایران نیز، بهره‌برداری از قابلیت «برنامه‌پذیری پول» در چارچوب اقتصاد دیجیتال است؛ قابلیتی که به گفته محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، امکان اجرای دقیق‌تر سیاست‌های پولی، جمع‌آوری داده‌های مالی دقیق‌تر و نظارت مؤثرتر بر جریان‌های پولی را فراهم می‌سازد. فرزین همچنین بر ظرفیت ریال دیجیتال در کاهش اثرگذاری تحریم‌های مالی اشاره کرده و معتقد است که این ابزار می‌تواند نقش قابل توجهی در کاهش وابستگی به نظام‌های مالی تحت سلطه دلار داشته باشد.
اجرای آزمایشی این پروژه نخستین‌بار در تابستان سال گذشته در جزیره کیش کلید خورد. حال با نزدیک شدن به پایان مراحل آزمایشی، بانک مرکزی اعلام کرده که در سال جاری، فاز عملیاتی‌سازی و بهره‌برداری رسمی از ریال دیجیتال را در دستور کار قرار داده است. این برنامه به‌عنوان بخشی از راهبرد کلان حکمرانی ریال، می‌تواند نقطه‌عطفی در مسیر نوسازی نظام مالی کشور باشد.
