به گزارش عصر تجارت، نیما میرزایی کارشناس صنعت پتروشیمی، در گفت‌وگو با شهر بورس درباره مهم‌ترین چالش صنعت پتروشیمی اظهار داشت: ما در زمینه‌های مختلفی در این صنعت با چالش‌هایی مواجه هستیم و مهم‌ترین آن، مسئله بازگشت دلار و قیمت‌های فروش است که به‌شدت روی سودآوری شرکت‌های این حوزه تأثیر گذاشته است.
وی ادامه داد: ضرب‌آهنگ توسعه این صنعت کاهش یافته و حتی متوقف شده است، در مقایسه با آن چیزی که در دهه ۷۰ و ۸۰ شاهد آن بودیم. موضوع دیگر، تأثیر تحریم‌ها و مشکلات مربوط به تأمین مالی است که این صنعت را در حوزه فاینانس و یوزانس دچار مشکل کرده است.
این کارشناس صنعت پتروشیمی تصریح کرد: بیش از یک دهه است که این صنعت، مشابه سایر صنایع، دچار مشکل شده است و عدم تأمین منابع خارجی، روی توسعه این صنعت اثرگذار بوده است.
وی با اشاره به مشکلات یوتیلیتی در این صنعت گفت: اخیراً چالش‌های قیمتی در حوزه یوتیلیتی، موجب توقف برخی از شرکت‌های مرتبط شده است. به‌طور کلی، این صنعت با مشکلاتی در تأمین یوتیلیتی، مواد اولیه و گاز مواجه است، به‌گونه‌ای که برخی شرکت‌ها با کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی مصرف گاز روبه‌رو شده‌اند که این موضوع بر راندمان و سودآوری آنها تأثیر منفی داشته است.
تأثیر تحریم‌ها بر صادرات و سرمایه‌گذاری در پتروشیمی
میرزایی در خصوص تأثیر تحریم‌ها بر صادرات محصولات پتروشیمی توضیح داد: این موضوع را فلج‌کننده نمی‌دانم. برخلاف نفت که شاهد کاهش قابل‌توجه صادرات بودیم، در محصولات پتروشیمی به دلیل نیاز بالای بین‌المللی و کانال‌های ارتباطی موجود، مشکل جدی وجود ندارد.
وی افزود: هرچند برندینگ سابق صنعت پتروشیمی ایران، در روند خصوصی‌سازی اشتباه، از بین رفت، اما تحریم‌ها بیشتر در زمینه فاینانس، تأمین مالی و تأمین قطعات مشکل ایجاد کرده‌اند.
آینده توسعه صنعت پتروشیمی در ایران
وی با بیان اینکه فعلاً چشم‌انداز روشنی برای توسعه صنعت پتروشیمی کشور نمی‌بینم، عنوان کرد: نه روابط بین‌المللی ما مطلوب است و نه نگاه درستی به حاکمیت شرکتی و سودآوری سرمایه‌گذاران در داخل کشور وجود دارد.
میرزایی افزود: در قانون‌گذاری مجلس نیز نشانه‌ای از حمایت ویژه از سرمایه‌گذاران دیده نمی‌شود که مشوقی برای سرمایه‌گذاری در ایران، به‌خصوص در صنعت پرریسک پتروشیمی باشد. آنچه اکنون شاهد آن هستیم، برخلاف این روند است؛ زیرا شرکت‌های پتروشیمی از یک‌سو با کمبود گاز و از سوی دیگر، با مشکلات ناشی از دلار صادراتی و قیمت‌گذاری دستوری در داخل مواجه هستند.
این کارشناس صنعت پتروشیمی با اشاره به لزوم بهبود روابط بین‌المللی برای جذب سرمایه‌گذار خارجی گفت: اختلافات ایران با غرب باید حل‌وفصل شود تا سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به ورود به صنعت پتروشیمی ایران باشند. این مسئله ورای یک توافق مانند برجام است، بلکه بهبود رفتار طرفین و ایجاد شرایط سرمایه‌گذاری جذاب برای ورود سرمایه‌های خارجی را می‌طلبد.
وی ادامه داد: در این شرایط، می‌توان به سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی خوش‌بین بود. حتی در اوایل دهه ۹۰ که تحریم‌ها به گستردگی امروز نبودند، تأمین مالی از شرکای شرقی هم موفقیت‌آمیز نبود و سایه فشارهای غرب بر بازار، مانع از اجرای تأمین مالی مؤثر شد. بنابراین، ما نیازمند یک تفاهم گسترده با غرب هستیم.
چالش‌های بهره‌برداری از پتروشیمی‌های موجود
میرزایی با بیان اینکه در حال حاضر، پتروشیمی‌های موجود با راندمان پایین بهره‌برداری می‌شوند، گفت: طرح‌های نیمه‌تمامی وجود دارد که تکمیل آنها ضروری است و باید اولویت‌بندی شوند. در وضعیت کنونی، تعریف پروژه‌های جدید، به دلیل نیاز به سرمایه‌گذاری چندصد میلیون دلاری و زمان‌بر بودن، توجیه اقتصادی ندارد.
وی افزود: پراکندگی واحدهای پتروشیمی، چالش دیگری است که در تصمیم‌گیری‌های منطقه‌ای گسترش یافته است. در حالی که تمرکز این صنعت باید در مناطق جنوبی و نزدیک به منابع گازی باشد، شاهد پراکندگی آن در سراسر کشور هستیم. این موضوع باید در طرح‌های آینده صنعت لحاظ شود تا با تمرکز منطقی و رعایت مسائل پدافندی، از هدررفت منابع مالی و زمانی جلوگیری شود.
چالش‌های تأمین خوراک برای مجتمع‌های پتروشیمی
وی در خصوص تأمین خوراک پتروشیمی‌ها یادآور شد: عمده خوراک این صنعت در ایران، گاز طبیعی است. با وجود ظرفیت‌های عظیم گازی، همچنان با ناترازی جدی در تولید و مصرف مواجه هستیم.
وی افزود: در کوتاه‌مدت، می‌توان با اصلاح قیمت‌گذاری، بخشی از ناترازی را کاهش داد، اما برای حل ریشه‌ای این مشکل، سرمایه‌گذاری گسترده در حوزه استخراج و پالایش گاز ضروری است.
راهکارهای پیشنهادی برای آینده صنعت پتروشیمی
این کارشناس صنعت پتروشیمی خاطرنشان کرد: در شرایطی که تحریم‌ها پابرجاست، باید یک کنسرسیوم قوی از شرکت‌های پتروشیمی تشکیل شود تا بتواند اجرای پروژه‌های زیرساختی را بر عهده بگیرد.
وی افزود: یکی از روش‌های مناسب برای تأمین مالی این صنعت، استفاده از مدل‌های BOT (ساخت، بهره‌برداری و انتقال) است که می‌تواند به حل چالش تأمین گاز موردنیاز پتروشیمی‌ها در سال‌های آینده کمک کند.
وی ادامه داد: در کنار این اقدامات، دولت باید سیاست‌هایی را برای تأمین انرژی ارزان‌قیمت و کوتاه‌مدت اجرا کند تا حداقل در این دوره گذار، از افزایش بحران در صنعت پتروشیمی جلوگیری شود.
