راهنمای جامع واردات خودرو به ایران توسط اشخاص و کارگزاری‌ها (1404)

۱. واردات خودرو توسط اشخاص حقیقی

۱.۱ شرایط کلی

اشخاص حقیقی (مثلاً یک شهروند ایرانی خارج‌رفته یا سرمایه‌گذار داخلی) می‌توانند طبق ضوابط، یک دستگاه خودرو برای مصرف شخصی وارد کنند. شرایط کلی دریافت حواله خودرو برای اشخاص حقیقی شامل موارد زیر است:

• سن خودرو: حداکثر ۳ سال از تاریخ ساخت (برای خودروهای کارکرده، گاه ۵ سال بسته به شرایط).
• نوع خودرو: باید دارای استانداردهای یورو و مجوزهای محیط زیستی باشد.
• واردات از مناطق آزاد به سرزمین اصلی فقط با رعایت قوانین گمرکی امکان‌پذیر است.
• خودرو باید از کشورهای مجاز وارداتی (مثلاً امارات، عمان، ترکیه، چین، روسیه و…) وارد شود.

۱.۲ مراحل واردات شخصی خودرو

1. انتخاب خودرو و خرید از خارج: خودرو باید دارای اسناد معتبر (فاکتور، گواهی مالکیت، ترخیص از مبدأ) باشد.
2. ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت: به‌نام شخص واردکننده.
3. اخذ مجوزهای لازم از وزارت صمت و سازمان استاندارد: برای ورود خودرو به کشور.
4. حمل و ترخیص از گمرک: با پرداخت هزینه‌های گمرکی (حقوق ورودی، مالیات، عوارض).
5. پلاک‌گذاری و شماره‌گذاری در ایران.

۱.۳ هزینه‌های تقریبی واردات شخصی

• حقوق گمرکی و سود بازرگانی: تا ۷۰٪ ارزش CIF خودرو.
• مالیات بر ارزش افزوده: حدود ۹٪.
• هزینه‌های حمل و بیمه: بستگی به کشور مبدأ دارد.
• هزینه شماره‌گذاری و بیمه شخص ثالث.

۱.۴ مزایا و معایب واردات شخصی

۲. واردات خودرو توسط شرکت‌ها و کارگزاری‌ها

۲.۱ چه شرکت‌هایی می‌توانند خودرو وارد کنند؟

شرکت‌هایی که در زمینه واردات خودرو ثبت شده‌اند و دارای مجوز فعالیت از وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) هستند. این شرکت‌ها معمولاً تحت عنوان “نمایندگی رسمی” یا “واردکننده مجاز” فعالیت می‌کنند.

فهرست واردکنندگان مجاز خودرو به ایران

این شرکت‌ها یا از سوی وزارت صمت مجوز دارند یا در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو فعال هستند:

گروه‌های بزرگ خودروسازی و شرکت‌های زیرمجموعه:

1. ایران خودرو – واردکننده خودروهای دانگ‌فنگ (Dongfeng) و هایما (Haima)
2. سایپا – مسئول واردات برند چانگان (Changan) و برخی مدل‌های رنو
3. گروه بهمن – واردکننده خودروهای Bestune، FAW، Hongqi، و هاوال (Haval)
4. کرمان موتور – نماینده رسمی هیوندای (Hyundai) و جک (JAC)
5. فردا موتور – واردکننده خودروهای جیلی (Geely) و FMC
6. مکث موتور – واردکننده برند Venucia و برخی خودروهای تجاری
7. دیار خودرو – نماینده رسمی BAIC
8. آرین موتور – واردکننده رسمی میتسوبیشی (Mitsubishi)
9. ماموت خودرو – واردکننده برند جتا (Jetta) و برخی مدل‌های فولکس‌واگن
10. پرشیا خودرو – نماینده رسمی و واردکننده BMW

واردکنندگان خصوصی و مستقل:

11. معین خودرو ایرانیان – واردکننده رسمی تویوتا، هوندا، نیسان، و آئودی؛ فعال‌ترین واردکننده نیمه اول ۱۴۰۳
12. برساوش خودرو – واردکننده خودروهای تویوتا و کیا؛ فعال در واردات ویژه جانبازان
13. پارس ساتر هوشمند – نماینده رسمی برند اشکودا (Skoda)
14. کوشا خودرو نگین – واردکننده محصولات KIA
15. جهان نوین آریا – واردکننده رسمی نیسان (Nissan)
16. راسا موتور خاورمیانه – نماینده برند سوزوکی (Suzuki)
17. کیان موتور وارنا – واردکننده خودروهای برند VGV
18. آتین خودرو – فعال در واردات خودروهای دانگ‌فنگ
19. سروش تجارت ایرانیان – واردکننده جدید محصولات الکتریکی و هیبریدی
20. شایان دیزل – واردکننده خودروهای تجاری و نیمه‌سنگین، با برنامه برای ورود به بازار SUV

۲.۲ روش‌های رایج واردات تجاری خودرو

۲.۲.۱ واردات عمده‌ای (تجاری)

• ثبت سفارش برای چند ده یا صدها دستگاه خودرو از کارخانه یا نمایندگی خارجی.
• بستن قراردادهای رسمی با برندهای خارجی.
• استفاده از ال‌سی (Letter of Credit) یا پرداخت نقدی.
• واردات از مبادی رسمی (مثلاً بندرعباس یا بندر شهید رجایی).

۲.۲.۲ واردات از طریق مناطق آزاد

• خرید خودروهای خارجی در مناطق آزاد مانند کیش، قشم یا اروند.
• ورود به سرزمین اصلی با پرداخت هزینه‌های مربوطه.
• مناسب برای خودروهای کارکرده (تا سقف ۵ سال ساخت).

۲.۲.۳ واردات خودروهای اقتصادی با تعرفه پایین

• بر اساس مصوبات جدید، شرکت‌ها می‌توانند خودروهای زیر ۲۰هزار دلار وارد کنند.
• هدف، تنظیم بازار خودروهای اقتصادی و جایگزینی با خودروهای داخلی است.

۲.۳ مراحل واردات تجاری

1. ثبت شرکت و اخذ کارت بازرگانی معتبر.
2. عقد قرارداد با تولیدکننده یا فروشنده خارجی.
3. ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت.
4. اخذ تأییدیه‌های سازمان استاندارد، سازمان محیط زیست و وزارت صمت.
5. واردات و ترخیص از گمرک.
6. ارائه خدمات پس‌ازفروش (برای برندهای مجاز).

۲.۴ مزایا و معایب واردات تجاری

۳. نقش کارگزاری‌ها در واردات خودرو

۳.۱ کارگزاری‌ها چگونه عمل می‌کنند؟

کارگزاری‌ها معمولاً واسطه‌هایی بین خریدار نهایی و شرکت‌های واردکننده هستند. آن‌ها ممکن است:

• خودرو را از خارج خریداری کرده و به‌نام مشتری وارد کنند.
• فرآیند اداری (ثبت سفارش، ترخیص، بیمه، شماره‌گذاری) را برعهده بگیرند.
• با چند شرکت واردکننده همکاری کنند و به‌صورت تجمیعی ثبت سفارش انجام دهند.

۳.۲ مدل‌های فعالیت کارگزاری‌ها

• واردات سفارشی برای مشتری خاص.
• واردات گروهی برای چندین مشتری با یک مجوز جمعی.
• فروش اقساطی خودروهای وارداتی با قراردادهای بلندمدت.

۳.۳ نکاتی برای همکاری با کارگزاری

• بررسی مجوزها و اعتبار حقوقی کارگزاری.
• انعقاد قرارداد مکتوب با تعهدات دقیق.
• اطلاع از تعرفه‌ها، هزینه نهایی و زمان تحویل خودرو.

۴. محدودیت‌ها و فرصت‌های واردات خودرو در حال حاضر (۱۴۰۴)

۴.۱ محدودیت‌ها

• ممنوعیت یا سهمیه‌بندی واردات خودروهای لوکس و بالای ۲۰ هزار دلار.
• الزام به داشتن خدمات پس‌ازفروش برای برندهای خاص.
• محدودیت در حجم واردات سالانه برای شرکت‌ها.

۴.۲ فرصت‌ها

• واردات خودروهای اقتصادی چینی و روسی با تعرفه‌های پایین.
• استفاده از معافیت‌های مناطق آزاد.
• بازار تشنه خودروهای باکیفیت در ایران به‌دلیل ضعف خودروسازی داخلی.

در سال ۱۴۰۴، واردات خودرو به ایران همچنان ممکن است، اما مستلزم شناخت کامل قوانین، مراحل اداری، و تحلیل دقیق هزینه-فایده است. چه برای اشخاص حقیقی که قصد واردات یک خودرو را دارند، و چه برای شرکت‌هایی که قصد فعالیت تجاری دارند، مسیرهای قانونی متعددی وجود دارد. همکاری با کارگزاری‌های معتبر یا ثبت رسمی شرکت واردکننده، از ملزومات ورود حرفه‌ای به این عرصه است.

در ادامه مقاله به مراحل واردکردن خودرو و اقدامات پس از آن می‌پردازیم:

5. مراحل واردات خودرو (از صفر تا ورود به کشور)

5.۱ خرید خودرو از خارج

• مذاکره با فروشنده خارجی
• پرداخت و دریافت اسناد (فاکتور، گواهی مبدا، بیمه، بارنامه)
• اگر خودرو کارکرده است: دریافت گزارش وضعیت فنی و کیلومتر (carfax یا مشابه)

5.۲ ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت

• ورود به www.ntsw.ir
• ثبت مشخصات کامل خودرو و خریدار
• درج کشور مبدأ، شماره شاسی، ارزش دلاری یا یورویی خودرو
• بارگذاری اسناد خرید و پرداخت

5.۳ اخذ مجوز از سازمان‌های ذی‌ربط

• سازمان استاندارد ملی ایران: تأییدیه کیفیت و مصرف سوخت
• سازمان حفاظت محیط زیست: تأیید یورو استاندارد
• وزارت صمت: تأیید نهایی ثبت سفارش و مجوز واردات

5.۴ حمل خودرو به ایران

• از طریق دریا یا خشکی (بندرعباس، شهید رجایی، خرمشهر، یا مرزهای زمینی با ترکیه و عراق)
• انتخاب شرکت حمل‌ونقل با بیمه حمل‌ونقل بین‌المللی

5.۵ ترخیص از گمرک

• ارزیابی ارزش خودرو توسط گمرک بر اساس CIF (هزینه، بیمه، حمل)
• پرداخت حقوق ورودی + مالیات ارزش افزوده
• دریافت سند ترخیص نهایی خودرو

6. مراحل پس از واردات خودرو

6.۱ اخذ برگ سبز گمرکی

سندی است که نشان می‌دهد خودرو از نظر قانونی وارد کشور شده و ترخیص شده است. بدون این سند، ادامه فرآیندها ممکن نیست.

6.۲ مراجعه به مراکز شماره‌گذاری (پلیس راهور)

مدارک موردنیاز:

• برگ سبز گمرکی
• کارت ملی و سند مالکیت
• فاکتور رسمی خرید
• گواهی پرداخت عوارض شهرداری (در برخی شهرها)
• بیمه‌نامه شخص ثالث معتبر
• قبض تأیید پرداخت مالیات بر ارزش افزوده

مراحل:

1. بازدید فنی خودرو توسط کارشناسان راهور
2. بررسی اصالت خودرو (شاسی، موتور، شماره‌گذاری)
3. تشکیل پرونده پلاک
4. دریافت برگ سبز خودرو و کارت خودرو
5. نصب پلاک ملی

6.۳ بیمه کردن خودرو

قبل از دریافت پلاک، باید بیمه‌نامه شخص ثالث حداقل یک‌ساله از شرکت‌های بیمه ایرانی تهیه شود.

7. مراحل فروش یا واگذاری خودرو وارداتی

7.۱ فروش به شخص حقیقی (فردی دیگر)

مدارک مورد نیاز برای انتقال سند:

• کارت خودرو
• برگ سبز
• کارت ملی فروشنده و خریدار
• سند محضری قبلی در صورت وجود
• برگ مفاصا حساب مالیاتی (اگر خودرو لوکس باشد)

مراحل:

1. مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی
2. تنظیم مبایعه‌نامه رسمی
3. انتقال سند مالکیت
4. مراجعه مجدد به راهور برای انتقال پلاک (در صورت نیاز)

7.۲ فروش توسط شرکت یا کارگزاری به مشتری نهایی

در این حالت شرکت فروشنده باید:

• فاکتور فروش رسمی صادر کند
• خودرو را در سامانه جامع تجارت ثبت کرده باشد
• خدمات پس از فروش را طبق قانون تضمین کند (برای برندهای الزامی)
• مالیات بر ارزش افزوده و عوارض فروش را پرداخت کند

7.۳ نکات مهم در انتقال مالکیت خودرو وارداتی

• اگر خودرو به‌صورت ارزی خریداری شده باشد، باید مستندات حواله ارزی ارائه شود.
• اگر با ارز آزاد خریداری شده باشد، بر اساس قیمت تسعیر در گمرک محاسبه می‌شود.
• نقل‌وانتقال خودروهای لوکس (بالای ۱ میلیارد تومان) مشمول مالیات نقل‌وانتقال خاص است.

8. نکات و هشدارهای مهم

نکات مثبت واردات شخصی

• شفافیت در خرید
• خودرو دقیقاً مطابق خواست مشتری
• گاهی هزینه کمتر نسبت به بازار داخلی

هشدارها

• وجود کارگزاری‌های غیرمجاز یا فاقد مجوز
• خطرات حمل‌ونقل بدون بیمه معتبر
• گمرک می‌تواند خودروهای مغایر با ضوابط (مثلاً فاقد استاندارد آلایندگی) را ضبط یا مرجوع کند
• خرید خودروهای فاقد مجوز خدمات پس‌ازفروش ممکن است منجر به مشکلات پلاک‌گذاری شود

9. آیا واردات خودرو در ۱۴۰۴ به‌صرفه و قانونی است؟

برای افراد آگاه، واردات خودرو همچنان گزینه‌ای منطقی است. اشخاص می‌توانند خودرو شخصی مورد علاقه‌شان را وارد کنند و شرکت‌ها و کارگزاری‌های قانونی نیز از مزایای واردات تجاری بهره‌مند می‌شوند. اما مهم‌تر از همه، داشتن اطلاعات دقیق، انتخاب مسیر قانونی و همکاری با نهادهای رسمی برای جلوگیری از ضررهای مالی و حقوقی است.