به گزارش عصر تجارت، مدیریت ثروت و سرمایه‌گذاری همواره میان بازده مورد انتظار و ریسک‌های نهفته تعادلی حساس برقرار می‌کند. رابرت مرتون، برنده جایزه نوبل اقتصاد، با معرفی “نظریه سهم مرتون” در سال ۱۹۶۹، چارچوبی علمی برای حل این چالش ارائه داد. این مدل به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا میان دارایی‌های پرریسک و ایمن، ترکیبی بهینه پیدا کنند که نه‌تنها بازده را افزایش دهد بلکه ریسک را نیز کاهش دهد.
چرا مدل مرتون مهم است؟
مدل مرتون از اصول ریاضی و روان‌شناسی اقتصادی بهره می‌برد و به سرمایه‌گذاران توصیه می‌کند:
- دارایی‌های خود را به‌گونه‌ای تقسیم کنند که شادی مورد انتظار از بازده سرمایه به حداکثر برسد.
- از تصمیمات احساسی اجتناب کرده و یک استراتژی منظم سرمایه‌گذاری را دنبال کنند.
این مدل بر اساس شاخصی به نام “ریسک‌گریزی نسبی ثابت” (CRRA)، میزان تحمل ریسک فرد را تعیین کرده و بر اساس آن ترکیبی بهینه از دارایی‌ها پیشنهاد می‌کند.
بازی تاس؛ مثال ساده از ریسک و بازده
مرتون برای توضیح مدل خود از یک مثال ساده استفاده می‌کند:
تصور کنید یک تاس شش‌وجهی می‌اندازید و به‌اندازه عددی که می‌آید، جایزه دریافت می‌کنید. اگر هزینه شرکت در این بازی کمتر از ۳.۵۰ دلار (میانگین برد مورد انتظار) باشد، بازی منطقی است. اما اگر این بازی هزاران بار تکرار شود، میانگین نتیجه به مقدار مورد انتظار نزدیک‌تر خواهد شد و ریسک کاهش می‌یابد.
این مثال نشان می‌دهد که در سرمایه‌گذاری:
- ریسک در کوتاه‌مدت بیشتر است، اما با افزایش تعداد دفعات یا تنوع، احتمال بازده مثبت افزایش می‌یابد.
- تقسیم دارایی‌ها میان گزینه‌های پرریسک و ایمن، اساس مدیریت ریسک است.
“سهم مرتون” در سرمایه‌گذاری چیست؟
“سهم مرتون” به میزان سرمایه‌ای اشاره دارد که باید در دارایی‌های پرریسک سرمایه‌گذاری شود. این میزان بر اساس:
- تفاوت بازده مورد انتظار دارایی‌های پرریسک و ایمن،
- سطح تحمل ریسک سرمایه‌گذار،
- نوسانات بازار، تعیین می‌شود.
مزایای مدل مرتون
- بهینه‌سازی بازده: این مدل میان بازده و ریسک تعادلی علمی برقرار می‌کند.
- پاسخ به شرایط بازار: در صورت کاهش نرخ بهره یا افزایش نوسانات بازار، این مدل به سرمایه‌گذار پیشنهاد می‌دهد تا استراتژی خود را اصلاح کند.
- استراتژی ثابت: سرمایه‌گذاران را از تغییرات احساسی در استراتژی بازمی‌دارد.
چالش‌های نظریه مرتون در دنیای واقعی
با وجود مزایای علمی، نظریه مرتون در دنیای واقعی با موانعی مواجه است:
- پیچیدگی: محاسبات دقیق این مدل به داده‌هایی مانند نوسانات و بازده مورد انتظار نیاز دارد که تخمین آن‌ها دشوار است.
- عدم تناسب با ترجیحات عمومی: بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد به دنبال بازده‌های سریع و بزرگ هستند و این مدل با دیدگاه‌های آن‌ها همخوانی ندارد.
- مشکل اجرای عملی: نسخه‌های دقیق این مدل گاهی پیشنهادهایی ارائه می‌دهند که برای سرمایه‌گذاران خرد غیرعملی است.
مدل سهم مرتون به‌عنوان یکی از بهترین چارچوب‌های علمی برای سرمایه‌گذاری، میان بازده و ریسک تعادل ایجاد می‌کند. با این حال، پیچیدگی و عدم تطابق با انتظارات عمومی، مانع از استقبال گسترده از این نظریه شده است.
اما در دنیای سرمایه‌گذاری، توجه به اصول علمی همچون سهم مرتون می‌تواند مسیر دستیابی به بازده‌های پایدار و کاهش ریسک را هموارتر کند.
منبع: اکو ایران
