به گزارش عصر تجارت، این روزها تحولات مربوط به مذاکرات ایران و آمریکا که با میانجی‌گری عمان در جریان است، توجهات بسیاری را به خود جلب کرده؛ به‌ویژه از سوی فعالان اقتصادی که چشم‌انتظار گشایش‌هایی جدی در فضای کسب‌وکار کشور هستند. با اینکه مشکلات اقتصادی ایران تنها به تحریم‌ها محدود نمی‌شود و ناکارآمدی‌های داخلی سهمی انکارناپذیر دارند، اما برداشته شدن تحریم‌ها می‌تواند نقش تنفسی حیاتی برای اقتصاد درگیر رکود و بحران ایفا کند؛ همان‌طور که در سال ۱۳۹۵ و پس از اجرای برجام شاهد رشد اقتصادی دو رقمی بودیم—هرچند این رشد از منظر کیفیت مورد انتقاد قرار گرفت.
سرمایه خارجی؛ فرصت بالقوه، محدودیت‌های بالفعل
دکتر مرتضی الله‌داد، معاون سابق اتاق بازرگانی ایران، در گفت‌و‌گو با خبرآنلاین عنوان کرد: اقتصاد ایران، در شرایط فعلی، آمادگی جذب سرمایه‌های کلان خارجی را به‌صورت ناگهانی ندارد. با این حال، اگر توافقی پایدار حاصل و فضای اقتصادی کشور شفاف‌تر و باثبات‌تر شود، طی ۵ تا ۱۰ سال آینده می‌توان به جذب حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی امیدوار بود.
او در ادامه با اشاره به واکنش‌های بازار ارز پس از اخبار اولیه از مذاکرات، گفت: «افت حدود ۱۵ تا ۱۶ درصدی نرخ دلار تنها در یک روز و رشد هم‌زمان شاخص بورس، نشان‌دهنده عطش بازار و جامعه به خبرهای مثبت است. این واکنش سریع نشان می‌دهد که چقدر انتظارات عمومی، به‌ویژه در فضای اقتصادی، به تحولات سیاسی و بین‌المللی گره خورده است.»
الله‌داد برخی ادعاهای مطرح‌شده درباره ظرفیت سرمایه‌گذاری در ایران را غیرواقعی خواند و افزود: «عددهایی مانند جذب ۲۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه مستقیم خارجی، در شرایط فعلی اقتصادی و ساختارهای حقوقی و کسب‌وکار کشور، بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد.»
زیرساخت، حلقه مفقوده توسعه سرمایه‌گذاری
این کارشناس اقتصادی با یادآوری این نکته که در دوره‌هایی با درآمدهای بالای نفتی نیز توجه چندانی به سرمایه‌گذاری صورت نگرفت، تأکید کرد که باید از تکرار این غفلت‌ها پرهیز شود. به گفته او، در صورت تحقق توافق، جذاب‌ترین بخش برای سرمایه‌گذاران خارجی همچنان صنعت نفت و گاز خواهد بود. او همچنین به بحران ناترازی انرژی در کشور اشاره کرد و افزود: «برای پاسخگویی به نیاز اوج مصرف برق، باید حدود ۲۵ هزار مگاوات ظرفیت جدید ایجاد شود که تنها با سرمایه‌گذاری سنگین در زیرساخت‌های برق ممکن است.»
الله‌داد بخش‌هایی مانند صنعت خودروسازی، گردشگری و هواپیمایی را نیز از حوزه‌های جذاب برای سرمایه‌گذاران دانست و یادآور شد که ایران در زمان برجام، برای خرید ۱۷۰ فروند هواپیما از بوئینگ اقدام کرده بود؛ اقدامی که بیانگر نیاز گسترده کشور در حوزه حمل‌ونقل هوایی است. او تأکید کرد که توسعه زیرساخت‌هایی نظیر هتل‌های استاندارد بین‌المللی، نقش کلیدی در بالفعل کردن ظرفیت‌های صنعت گردشگری خواهد داشت.
توافق؛ نه عصای جادویی، نه بی‌اثر
این تحلیلگر اقتصادی در پایان گفت: «توافق سیاسی می‌تواند یک تغییر بازی باشد، اما نباید از آن انتظار معجزه داشت. تجربه برجام نشان داد که کاهش نرخ دلار و طلا، اگرچه مهم است، اما به‌تنهایی برای مهار تورم مزمن و بازگرداندن رشد پایدار اقتصادی کافی نیست. آنچه بیش از همه اهمیت دارد، ایجاد زیرساخت‌ها، ثبات سیاستی و تقویت سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در بلندمدت است.»
