به گزارش عصر تجارت، در سال جاری، قیمت دلار در بازار ارز ایران شاهد نوسانات چشمگیری بود که بسیاری از آن‌ها به دلایل اقتصادی و سیاسی مربوط می‌شد. در فروردین ماه، قیمت دلار به طور غیرمنتظره‌ای در کانال 100 هزار تومان قرار گرفت، اما پس از انتشار برخی سیگنال‌های سیاسی و آغاز مذاکرات بین ایران و آمریکا، قیمت این ارز مجدداً کاهش یافته و به کانال‌های قبلی خود برگشت. با این حال، پس از به تعویق افتادن این مذاکرات، قیمت دلار مجدداً وارد مسیر صعودی شد.
در همین راستا، گسترش نیوز با اصغر سمیعی، کارشناس ارشد اقتصادی و رئیس اسبق کانون صرافان به بررسی علل و ریشه‌های این نوسانات پرداخته است.
نوسانات ساختگی: فعالیت سوداگران در بازار ارز و طلا
اصغر سمیعی در گفت‌وگو با این رسانه اظهار داشت: بسیاری از نوسانات بازار ارز و طلا نه تنها ریشه در شرایط اقتصادی ندارند، بلکه عمدتاً تحت تأثیر فعالیت‌های سازمان‌یافته گروه‌های سودجو قرار دارند که با خلق بهانه‌های مختلف، بازار را دچار هیجان می‌کنند. در سطح جهانی، نوسانات بازار ارز و طلا به‌طور طبیعی وجود دارد، اما بسیاری از این تغییرات در واقع به‌طور مصنوعی هدایت می‌شوند. گروه‌هایی که به‌دنبال سودآوری از این تلاطمات هستند، می‌توانند با بزرگنمایی اتفاقاتی کوچک یا با سوءاستفاده از تغییرات جزئی در نرخ بهره، جو روانی در بازار ایجاد کنند.
تأثیر اخبار و شایعات بر قیمت‌ها
سمیعی اضافه کرد: در ایران نیز شاهد بوده‌ایم که گاهی حتی خبرهایی چون اظهارات یک مسئول یا وقوع حوادث طبیعی مانند زلزله یا آتش‌سوزی، می‌توانند بهانه‌هایی برای ایجاد موج‌های قیمتی در بازار ارز شوند. این تحولات، به‌ویژه برای افرادی که از سازوکارهای پشت پرده بازار بی‌اطلاع هستند، می‌تواند باعث ایجاد فشار روانی و تحریک برای خرید و فروش ارز شود.
نوسان‌گیری؛ یک پدیده مخرب در اقتصاد
این کارشناس اقتصادی با تأکید بر نقش نوسان‌گیران در بازار، گفت: نوسان‌گیران هیچ دغدغه‌ای برای خیر و صلاح مردم یا حتی اقتصاد کشور ندارند. هدف آن‌ها صرفاً کسب سود برای خود یا موسسات تحت مدیریت‌شان است. این افراد با پیدا کردن بهانه یا حتی خلق بهانه‌هایی جدید، بازار را به سمت نوسانات شدید سوق می‌دهند.
چالش‌های بانک مرکزی در مهار نوسانات ارز
سمیعی با اشاره به رویکردهای موجود برای مقابله با نوسانات ارز، گفت: برخی معتقدند که با بازداشت چند دلال یا توصیه‌های اخلاقی می‌توان از ایجاد این نوسانات جلوگیری کرد. اما واقعیت این است که این روش‌ها به‌طور مؤثر نتیجه نمی‌دهند. بانک‌های مرکزی در کشورهای مختلف، وظیفه دارند که با نوسانات مخرب بازار مقابله کنند و این وظیفه در ایران نیز بر عهده بانک مرکزی است.
ضرورت تعیین قیمت واقعی ارز
یکی از راهکارهای اصلی برای کاهش نوسانات، به‌گفته سمیعی، واقعی و واحد بودن قیمت ارز است. وی معتقد است که زمانی که قیمت‌ها واقعی و متناسب با شرایط اقتصادی کشور تعیین شوند، بازار ارز کمتر تحت تأثیر شوک‌های داخلی و خارجی قرار می‌گیرد و این امر باعث می‌شود که حتی دلالان و سودجویان نتوانند به‌راحتی بازار را دچار تغییرات شدید کنند. بانک مرکزی نیز با استفاده از ابزارهای مناسب می‌تواند به تثبیت قیمت‌ها کمک کند.
راهکار علمی برای تعیین نرخ واقعی ارز
سمیعی در ادامه، به روش‌های علمی برای تعیین نرخ واقعی ارز اشاره کرد و گفت: محاسبه نرخ واقعی ارز بر اساس شاخص‌هایی چون نرخ تورم، حجم نقدینگی، بهره‌وری اقتصادی و ذخایر ارزی امکان‌پذیر است. در حال حاضر، نبود شفافیت اطلاعات و قیمت‌های چندگانه در بازار ارز، باعث ناترازی و بی‌اعتمادی شدید شده است.
پیش‌بینی نرخ واقعی ارز در سال ۱۴۰۴
سمیعی با اشاره به شرایط فعلی، پیش‌بینی کرد که نرخ واقعی دلار در ابتدای سال 1404 حداقل 80 هزار تومان خواهد بود و اگر وضعیت تورم به همین صورت ادامه یابد، این نرخ تا تابستان همان سال در نوسان خواهد بود.
دو مسیر پیش روی قیمت ارز در ایران
به گفته سمیعی، قیمت ارز در ایران می‌تواند از دو مسیر مختلف دستخوش تغییرات شود: اولین مسیر، اعمال سیاست‌های علمی و منطقی مانند کنترل تورم، کاهش بیکاری، بهبود بهره‌وری و اصلاح ساختار اقتصادی است. مسیر دوم، ادامه روند نوسان‌گیری و بحران‌سازی از سوی گروه‌های سودجو است که با تحریف اطلاعات و ایجاد جو روانی، بازار ارز را به نفع خود دچار تغییرات مکرر می‌کنند. در نهایت، انتخاب این دو مسیر در دست سیاست‌گذاران اقتصادی کشور است.
نتیجه‌گیری: نیاز به اصلاح ساختار بازار ارز
اصغر سمیعی در پایان تأکید کرد که اصلاح ساختار بازار ارز و ایجاد قیمت واحد و واقعی، می‌تواند به نجات اقتصاد کشور کمک کند و از دست سودجویان و نوسان‌گیران خارج شود. همچنین، پیش از هر تحول سیاسی یا مذاکراتی، مسئولان باید اقدامات لازم برای ایجاد ثبات در بازار ارز را انجام دهند.
