به گزارش عصر تجارت، اقتصاد کشورمان برای چندین سال است که به هدف‌گذاری‌های انجام‌شده در زمینه اقتصادی دست نمی‌یابد. عوامل مختلفی در عدم تحقق اهداف اقتصادی و بروز این وضعیت نقش دارند. شاید مهم‌ترین دلیل آن، تحریم‌های ظالمانه‌ای باشد که علیه اقتصاد کشورمان اعمال شده است. با وجود آنکه تحریم عامل بسیار مهمی در تخریب اقتصاد کشور بوده است، اما پیش از تحریم نیز جایگاهی درخور اقتصاد ایران محقق نشده بود. همچنین، در زمان تحریم نیز برنامه‌ی کارآمدی برای کاهش اثرات آن تدوین و اجرایی نشده است. به‌عبارت‌دیگر، هیچ‌گاه نقاط ضعف و قوت کشور به‌درستی شناسایی نشده و برنامه عملیاتی مؤثری برای آن تدوین و اجرا نگردیده است.
اتاق بازرگانی تبریز، با وجود آنکه تنها نهاد مشورتی دولت است و قدرت اجرایی ندارد، هر ساله برنامه‌های اقتصادی مختلفی را تدوین کرده و در راستای اجرایی شدن آن‌ها نهایت تلاش خود را انجام داده است. یکی از مهم‌ترین رسالت‌های اتاق بازرگانی، کمک به تقویت صادرات استان و کشور است. از جمله برنامه‌های کلیدی اتاق تبریز، تلاش مضاعف و مستمر برای ورود به بازار جهانی و تقویت صادرات است. آخرین آمارهای اقتصادی منتشرشده در زمینه واردات و صادرات کشور نشان می‌دهد که طی یک سال، رقمی معادل ۱۷ میلیارد دلار محصولات کشاورزی وارد شده است. در مقابل، تنها ۵ میلیارد دلار محصولات کشاورزی صادر شده است. این آمار نشان می‌دهد که در طول یک سال، ۱۲ میلیارد دلار تراز منفی برای محصولات کشاورزی وجود دارد.
بررسی آمارهای ۲۰ سال اخیر نیز نشان می‌دهد که ۱۰۶ میلیارد دلار تراز منفی خالص برای محصولات کشاورزی ثبت شده است. ازآنجاکه این محصولات به‌طور مستقیم و غیرمستقیم با معیشت مردم در ارتباط هستند، هرگونه تغییر در قیمت آن‌ها فشار مضاعفی بر وضعیت معیشتی جامعه وارد می‌کند. بنابراین، برنامه‌ریزی برای مدیریت صادرات و واردات محصولات کشاورزی یک نیاز اساسی و مهم برای اقتصاد ایران است.
اولین برنامه اتاق بازرگانی تبریز برای سال ۱۴۰۴، اقدامات ویژه برای مدیریت این بخش مهم از اقتصاد کشور است. بررسی‌های کارشناسان اتاق بازرگانی تبریز نشان می‌دهد که ۲۰ محصول کشاورزی وارداتی وجود دارد که قیمت واردات آن‌ها به ایران بسیار بیشتر از متوسط قیمت جهانی است. به‌عنوان‌مثال، هر تن چای سیاه با قیمت چهار هزار و ۳۹۵ دلار وارد کشور شده است، درحالی‌که متوسط جهانی آن در طول ۲۰ سال برابر با دو هزار و ۲۴۳ دلار در هر تن بوده است. چنین وضعیتی، ضمن کاهش قدرت خرید و تأثیر منفی بر معیشت مردم، با ارزبری بالا امکان تخصیص ارز بیشتر را محدود کرده و صنایع نیازمند ارز برای واردات مواد اولیه و کالاهای سرمایه‌ای را با مشکل مواجه می‌کند.
بررسی‌های اتاق بازرگانی تبریز نشان می‌دهد که حضور در بازار آفریقا می‌تواند این بخش از اقتصاد کشور را تقویت کند. قاره آفریقا، و در رأس آن کشور اوگاندا، می‌تواند علاوه بر تأمین محصولات کشاورزی موردنیاز ایران با قیمت ارزان و کیفیت بالا، فرصت‌هایی را نیز برای صادرات محصولات دارای مزیت رقابتی در اختیار کشورمان قرار دهد. به‌عنوان‌مثال، قاره آفریقا ظرفیت ۱۰ میلیارد دلار در حوزه کودهای کشاورزی دارد که ایران نیز در این زمینه مزیت رقابتی داشته و می‌تواند میزان ارزآوری کشور را به میزان قابل‌توجهی افزایش دهد.
در رابطه با محصولاتی که ایران می‌تواند به بازار آفریقا صادر کند، بیش از ۳۰ محصول شناسایی شده است. برآوردهای اتاق بازرگانی تبریز نشان می‌دهد که بازار آفریقا مکمل مناسبی برای اقتصاد ایران خواهد بود و تنها از محل واردات محصولات کشاورزی، حداقل دو میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی برای کشور به همراه خواهد داشت. اولین هدف اتاق بازرگانی تبریز، فراهم‌سازی بستر مناسب برای حضور در بازار آفریقا است و در همین راستا، بسترهای لازم برای اعزام هیئت تجاری در سال ۱۴۰۴ تدارک دیده شده است.
دومین هدف اتاق تبریز، حضور قدرتمند در بازار روسیه است. یکی از مزیت‌های مهم روسیه برای اقتصاد استان و کشور، حجم بالای تجارت بین‌المللی این کشور است. صادرات روسیه از ۱۰۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۲ به ۴۰۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است. در بیست سال اخیر، مجموع صادرات روسیه به جهان رقمی معادل هفت هزار و ۲۰۰ میلیارد دلار بوده است. در مقابل، واردات این کشور از ۴۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۲ به ۲۰۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است. مجموع ارزش واردات روسیه در بازه زمانی بیست‌ساله، معادل چهار هزار و ۳۰۷ میلیارد دلار بوده است. مجموع تراز تجاری روسیه در بازه زمانی ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۳ حدود سه هزار میلیارد دلار است. این رقم هفت و نیم برابر ارزش افزوده یا همان GDP ایران است. بنابراین، یک ظرفیت بسیار بزرگ برای افزایش تجارت خارجی وجود دارد.
به‌عنوان نمونه، صنعت فرش در سال‌های اخیر وضعیت نامناسبی را سپری کرده است. آمارهای اقتصادی استان آذربایجان‌شرقی نشان می‌دهد که در چهار سال گذشته، تنها ۶ میلیون دلار صادرات فرش ثبت شده است. این در حالی است که روسیه در همین بازه زمانی، یک میلیارد دلار واردات فرش داشته است. بنابراین، اتاق بازرگانی تبریز با شناسایی بازارهای مناسب و بررسی نقاط ضعف اقتصادی، تقویت صادرات را در دستور کار قرار خواهد داد.
اتاق بازرگانی تبریز، علاوه بر اعزام هیئت تجاری به قاره آفریقا و روسیه، اهداف دیگری را نیز در سایر نقاط جهان که پتانسیل همکاری با اقتصاد استان و ایران را دارند، برنامه‌ریزی کرده است که در موعد مقرر اجرایی خواهد شد. این برنامه‌ها برای کشورهایی مانند چین، امارات، ازبکستان و… تدوین شده است.
برنامه‌های عملیاتی اتاق، تنها به اعزام هیئت‌های تجاری و مراودات تجارت خارجی محدود نخواهد شد. اتاق تبریز مدتی است که در حال تدوین پلتفرمی به نام مرکز شتاب است که در سال ۱۴۰۴ به شکل اجرایی‌تری عملیاتی خواهد شد. مرکز شتاب اتاق بازرگانی تبریز با هدف تقویت و توسعه صادرات، به‌ویژه برای تولیدکنندگانی که قصد ورود به بازارهای بین‌المللی را دارند، راه‌اندازی شده است. این مرکز با ارائه مشاوره‌های تخصصی و آموزش‌های آنلاین در زمینه‌های مختلف مانند حقوق بین‌الملل، مالکیت معنوی و قوانین تجارت در کشورهای هدف، به متقاضیان کمک می‌کند تا دانش و تجربه‌ی لازم برای صادرات را کسب کنند. همچنین، مرکز شتاب تبریز امکان برگزاری جلسات B2B با حضور تجار و تولیدکنندگان را فراهم می‌کند تا با هزینه کمتر و بهره‌گیری از تکنولوژی روز، ارتباطات مؤثری برقرار شود.
درک بازارهای هدف و پویایی آن‌ها، از ارکان بسیار مهم مرکز شتاب تبریز برای موفقیت در تجارت است. این مرکز به‌طور مستمر و به‌روز‌شده، تحقیقات و تجزیه‌وتحلیل‌های دقیق و عمیقی از بازار را فراهم کرده و در اختیار صادرکنندگان و واردکنندگان قرار می‌دهد تا آن‌ها را در اخذ تصمیمات سرنوشت‌ساز تجاری یاری رساند. این تحقیقات شامل داده‌های مربوط به ترجیحات مصرف‌کنندگان، روندهای بازار و تمامی ترندهای موجود در مناطق مختلف می‌شود. با دسترسی به این اطلاعات، کسب‌وکارها می‌توانند استراتژی‌های خود را بهبود بخشیده و تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر داده انجام دهند. اطلاعات مربوط به تجزیه‌وتحلیل بازار نه‌تنها از طریق پست، بلکه از طریق اخبار و مقالات گوناگون تجاری و آکادمیک نیز در اختیار تجار قرار می‌گیرد.
در کنار برنامه‌ریزی‌هایی که برای تقویت صادرات استان با همکاری امور بین‌الملل و مرکز شتاب صورت پذیرفته است، ابزارهای پشتیبان این دو بخش نیز برنامه‌ریزی‌های لازم را فراهم آورده‌اند تا اتاق بازرگانی تبریز در سال ۱۴۰۴، با رویکردی منسجم، اهداف خود را عملیاتی کند. مرکز پژوهش، شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، امور کمیسیون‌ها و مرکز آمار و اطلاعات اتاق بازرگانی تبریز، در راستای اهداف تعیین‌شده، برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داده‌اند.
