به گزارش عصر تجارت، با افزایش پیوسته قیمت طلا در بازارهای جهانی و داخلی، این فلز گرانبها مجدداً به کانون توجه سرمایهگذاران خرد تبدیل شده است. این بار اما، سرمایهگذاران نه در طلافروشیها، بلکه در بسترهای دیجیتال به دنبال خرید طلا هستند. پلتفرمهای آنلاین با وعدههایی چون خرید آسان، بدون دردسر نگهداری و بدون نیاز به تحویل فیزیکی طلا، شرایطی فراهم کردهاند که افراد بتوانند با چند کلیک ساده، «طلای دیجیتال» یا «طلای امانی» خریداری کنند. این پلتفرمها ادعا میکنند که کاربران میتوانند در هر زمان که بخواهند دارایی خود را به نقد تبدیل کنند. اما بررسیهای متعدد کاربران و گزارشهای مختلف نشان میدهد که فرآیند فروش طلا در این پلتفرمها به یکی از اصلیترین مشکلات و ریسکهای این بازار تبدیل شده است.
افزایش قیمت طلا؛ عامل اصلی جذب سرمایهگذاران
رشد قیمت طلا، به دلایل مختلف از جمله تورم داخلی، کاهش ارزش پول ملی و عدماطمینانهای ژئوپلیتیکی، باعث شده طلا بار دیگر به عنوان یک پناهگاه امن برای حفظ ارزش داراییها مطرح شود. در این شرایط، سرمایهگذاران خرد که قادر به خرید طلا یا سکههای فیزیکی با مقادیر بالا نیستند، به سمت ابزارهایی میروند که امکان خرید طلا با مبالغ کوچکتر را فراهم میکنند. پلتفرمهای آنلاین به طور ویژه روی این نیاز دست گذاشتهاند: «هر مقدار پول، طلا بخر».
تبلیغات گسترده در شبکههای اجتماعی، وعده سود همراستا با قیمت روز طلا و حذف دغدغههایی چون سرقت، اجرت ساخت یا مالیات بر ارزش افزوده، باعث شده جذابیت این پلتفرمها به طور چشمگیری افزایش یابد. در نتیجه، تعداد کاربران و حجم معاملات طلا در این بسترها در ماههای اخیر رشد زیادی داشته است.
طلای دیجیتال؛ دارایی واقعی یا مجرد عدد؟
مسئله اصلی اینجاست که در بیشتر این پلتفرمها، خرید طلا به معنای تحویل فیزیکی آن نیست. در حقیقت، کاربر تنها مالک «ادعا» یا «طلبی» به میزان مشخصی طلا است که بنا بر ادعای پلتفرم در انبارهای معتبر نگهداری میشود. اما در اغلب موارد، شفافیت در مورد محل نگهداری، موجودی واقعی، نحوه حسابرسی و نسبت دارایی واقعی به تعهدات پلتفرم، مبهم است.
در بازار سنتی، مالکیت طلا به صورت ملموس و فیزیکی است، اما در این مدل جدید، دارایی تنها به شکل عددی در حساب کاربری کاربر ثبت میشود؛ عددی که تا زمان فروش یا درخواست تحویل، ماهیت واقعی آن قابل سوال است.
«خرید آسان، فروش دشوار»؛ تجربه مشترک کاربران
بررسیهای میدانی و نظرات کاربران در فضای مجازی نشان میدهد که در اکثر این پلتفرمها، فرآیند خرید طلا بسیار سریع و بیدغدغه است. اتصال مستقیم به درگاه بانکی، تأیید لحظهای و ثبت فوری دارایی از جمله ویژگیهای این پلتفرمهاست. اما زمانی که کاربر قصد فروش طلا را دارد، با مشکلات و محدودیتهایی مواجه میشود: تعلیق موقت فروش به بهانه «نوسان بازار»، سقفگذاری بر میزان فروش روزانه، تأخیر چند روزه یا حتی چندهفتهای در واریز وجه، و ارجاع مکرر به پشتیبانی بدون پاسخ شفاف.
این عدم تقارن میان سهولت خرید و دشواری فروش، ریسک نقدشوندگی را به شدت افزایش میدهد. این ریسک، به ویژه در شرایطی که قیمت طلا کاهش مییابد یا کاربر نیاز فوری به نقدینگی دارد، میتواند به یک بحران جدی تبدیل شود.
تفاوتهای میان کسبوکار نوآورانه و کلاهبرداری
نکته قابل توجه این است که تمامی این پلتفرمها الزماً کلاهبردار نیستند، اما ساختار برخی از آنها مستعد سوءاستفاده است. دریافت پول از کاربران و ارائه تعهداتی که اثبات آن دشوار است، شرایطی فراهم میکند که امکان سوءاستفاده در آن زیاد است. در بازاری که قیمتها در حال رشد هستند و فشار فروش پایین است، تسویه برداشتهای فروش میتواند به راحتی از محل ورود پول کاربران جدید انجام شود. اما با اولین شوک قیمتی، این چرخه به راحتی با بحران نقدینگی مواجه میشود.
ضعف نظارتی و خلأ مقررات
یکی از اصلیترین ریسکها در این بازار به نبود نظارت مناسب بر پلتفرمها برمیگردد. این پلتفرمها نه کاملاً بانکی هستند، نه به صرافیهای رسمی تعلق دارند، و نه تحت نظارت مستقیم نهادهای بازار سرمایه قرار دارند. همین وضعیت باعث میشود که مسئولیت حقوقی پلتفرمها در قبال دارایی کاربران، به طور شفاف و واضح مشخص نباشد.
در بسیاری از موارد، قراردادهای کاربری به گونهای تنظیم میشوند که پلتفرم هیچ مسئولیتی در قبال تأخیر در پرداخت یا محدودیت در فروش ندارد و تمامی ریسکها به دوش کاربران میافتد. این موضوع معمولاً در شرایط هیجانی و ورود به بازار، برای کاربران پنهان میماند.
طلا؛ سپر تورمی که قفل میشود
طلا همچنان یکی از مهمترین ابزارها برای حفظ ارزش دارایی در برابر تورم است. اما این ویژگی زمانی کاربرد دارد که دارایی در هنگام نیاز به راحتی قابل تبدیل به نقد باشد. طلایی که امکان فروش سریع و آزادانه نداشته باشد، از یک سپر تورمی به دارایی قفلشده تبدیل میشود.
در مدل پلتفرمی، این ریسک به شدت مشهود است، چرا که کاربر نه به طلا دسترسی فیزیکی دارد و نه میتواند بر فرآیند نقدشوندگی کنترل داشته باشد. همه چیز به عملکرد و سلامت مالی پلتفرم وابسته است.
توصیه به سرمایهگذاران خرد
کارشناسان اقتصادی توصیه میکنند که سرمایهگذاران خرد قبل از ورود به این پلتفرمها، به چند سوال اساسی پاسخ دهند: آیا موجودی طلا در پلتفرم بهطور مستقل حسابرسی میشود؟ شرایط فروش و زمان تسویه به چه صورت است؟ در صورت بروز اختلاف، مرجع رسیدگی کجاست؟ آیا امکان تحویل فیزیکی طلا بدون مانع وجود دارد؟ پاسخهای مبهم به این سوالات، باید هشداری جدی برای کاربران باشد.
نتیجهگیری
در بازاری که طلا به عنوان یک دارایی امن شناخته میشود، مهمتر از هر چیز دیگر، شفافیت، مالکیت واقعی و نقدشوندگی است. پلتفرمهایی که ورود پول را ساده و خروج آن را دشوار میکنند، حتی اگر امروز موفق و پرمخاطب باشند، میتوانند در آینده برای سرمایهگذاران مشکلات جدی ایجاد کنند. بنابراین، سرمایهگذاران باید با احتیاط وارد این بازار شوند و قبل از هر اقدام، به دقت شرایط و ریسکها را بررسی کنند.
منبع: مهر
